انواع چاقی و اضافه وزن؛ رایج ترین آنها + روش درمان
چاقی معمولا به شاخص توده بدنی (BMI) بیش از حد بالا گفته می شود. انواع چاقی درجات مختلفی دارند که از نظر شدت، شکل ظاهری، علت آن و حتی سن فرد با یکدیگر متفاوت هستند.
در ادامه با وب سایت دکتر علی امیراحمدی متخصص جراحی چاقی همراه باشید تا با درجات چاقی، رایج ترین انواع چاقی بدن، علت آنها و روش های درمان آنها آشنا شوید.
چاقی چیست؟
چاقی نوعی بیماری مزمن و پیچیده است که دلایل مختلفی می توانند باعث تجمع چربی بیش از حد در بدن و در خطر افتادن سلامتی فرد شود.
در واقع چربی بیش از حد نمی تواند یک بیماری باشد، بلکه این چربی در صورتی که زیاد باشد، عملکرد آن تغییر پیدا می کند. این تغییرات پیشرونده هستند و در گذر زمان تشدید پیدا می کنند و باعث بروز بیماری ها و مشکلات برای فرد می شوند.
انواع چاقی از نظر شدت
برای تقسیم بندی انواع چاقی از نظر شدت از یک شاخص به نام شاخص توده بدنی استفاده می شود و بر اساس آن درجات چاقی به سه گروه تقسیم می شوند.
در صورتی که در هنگام محاسبه بی ام آی (شاخص توده بدنی) عدد به دست آمده بین 25 تا 29.9 باشد، گفته می شود که فرد دچار اضافه وزن است و به آن شخص صفت چاقی اطلاق داده نمی شود. در واقع سه دسته چاقی بر اساس شدت به شرح زیر هستند:
- چاقی درجه 1: به شاخص توده بدنی بین 30 تا 35 گفته می شود.
- چاقی درجه 2: به شاخص توده بدنی بین 35 تا 40 گفته می شود.
- چاقی درجه 3: به شاخص توده بدنی بیشتر از 40 گفته می شود.
چاقی مفرط یا چاقی مرضی یک اصطلاح است که به چاقی درجه سه نسبت داده می شود. پزشکان از چاقی درجه 3 به عنوان نوعی بیماری یاد می کنند؛ زیرا احتمال بروز بیماری های مزمن در صورت ابتلا به این نوع چاقی بسیار زیاد است.
برای محاسبه شاخص توده بدنی خود می توانید قد و وزن خود را در کادر زیر وارد کنید تا ما به صورت علمی و آنلاین میزان bmi شما را محاسبه کنیم:
انواع چاقی بدن کودکان
برای محاسبه میزان چاقی کودکان علاوه بر استفاده از شاخص توده بدنی سن و جنسیت کودک هم مد نظر قرار گرفته می شود. برای مثال یک پسر بچه 2 ساله زمانی تشخیص داده می شود که مبتلا به چاقی است که شاخص توده بدنی او بیشتر از 95 درصد از همسالان خود در همان جنس باشد.
انواع چاقی از نظر محل تجمع چربی
محل تجمع چربی در بدن اکثر افراد در دو بخش شکم و باسن است. با اینکه معمولا میزان تجمع چربی شکمی در افراد بیشتر است اما در برخی دیگر درصد این چربی بیشتر و شدیدتر است (چاقی سیبی شکل)؛ این در حالی است که در برخی افراد دیگر به خصوص زنان قبل از یائسگی چربی بیشتر در ران و باسن آنها تجمع پیدا می کند که به آن چاقی گلابی شکل گفته می شود.
چاقی سیبی شکل
چاقی سیبی شکل یکی از رایج ترین انواع چاقی در مردان و زنان (بیشتر در سنین بعد از یائسگی) است.
وقتی که گفته می شود نوع چاقی فرد سیبی شکل است یعنی محل تجمع چربی ها بیشتر در محوطه شکم و پلهو است و قسمت میانی بدن فرد پهن تر از سایر نواحی بدن است. با این تفاسیر چاقی سیبی شکل در دسته انواع چاقی شکم مردان و زنان (اصولا بعد از سنین یائسگی) است.
چاقی گلابی شکل
چاقی گلابی شکل به معنای تجمع اکثر چربی های در ناحیه پایین تنه یعنی ران و باسن است که این نوع چاقی بیشتر در زنان در سنین قبل از یائسگی رخ می دهد.
از جمله دلایل چاقی گلابی شکل در زنان مربوط به عملکرد هورمون های جنسی آنها در سنین قبل از یائسگی است. البته الگوی چاقی اکثر این زنان پس از یائسگی مشابه مردان می شود و به شکل سیبی تغییر پیدا می کند. البته این بدین معنا نیست که خانم ها قبل از سن یائسگی به چاقی سیبی شکل مبتلا نمی شوند، بلکه منظور ما این است که چاقی گلابی شکل اصولا در زنان قبل از سنین یائسگی دیده می شود.
چاقی گلابی شکل رایج تر است یا سیبی شکل؟
همان طور که گفتیم اکثر افراد چاق، مبتلا به چاقی سیبی شکل هستند که در میان انواع چاقی بدن بدترین تاثیرات را بر سلامتی بدن انسان دارد. به همین دلیل است که روزانه تعداد زیادی از افراد درباره راز لاغر شدن شکم از یکدیگر سوال می پرسند.
طبق مطالعات انجام شده چربی های جمع شده در محوطه شکم بیشترین ارتباط را با بیماری هایی همچون دیابت و بیماری های قلبی-عروقی دارند. آنها منجر به آزادسازی فاکتورهایی در خون می شوند که باعث بروز التهاب و تحت تاثیر قرار گرفتن عملکرد صحیح هورمون ها می شود. به همین دلیل است که چاقی سیبی شکل به نسبت چاقی گلابی شکل در میان افراد جامعه رایج تر است و اکثر بیماری های مرتبط با چاقی ناشی از چاقی سیبی شکل است.
بیشتر بخوانید: سریع ترین روش های لاغری شکم و پهلو که کمتری کسی می داند
انواع چاقی از نظر دلیل آنها
چاقی به علت کم تحرکی
یکی از دلایل همه گیر شدن چاقی در افراد جوامع امروزی کم تحرکی است. نداشتن فعالیت بدنی کافی نه تنها باعث ایجاد چاقی و کاهش انرژی در بدن فرد می شود، بلکه منجر به افزایش نشانگرهای التهاب سیستامیک نیز می شود.
چاقی به دلیل مصرف کالری زیاد
یکی دیگر از انواع چاقی ها به دلیل پرخوری و کم تحرکی است. در صورتی که میزان مصرف غذا به خصوص چربی و کربوهیدراتتان زیاد است اما از طریق فعالیت بدنی و ورزش کالری سوزی نمی کنید، بدن شما مقدار زیادی از این انرژی را به شکل چربی ذخیره می کند و در نهایت باعث ایجاد چاقی می شود.
بهترین روش برای جلوگیری و درمان این نوع چاقی، داشتن یک رژیم غذایی مناسب و کاهش مصرف غذای روزانه است. خودداری از مصرف قند و همچنین ورزش روزانه حداقل به مدت نیم ساعت نیز می تواند در کاهش وزن شما موثر باشد.
چاقی ژنتیکی
نمی توان از تاثیرگذاری ژن ها بر چاقی و حتی لاغری غافل شد. در صورتی که یکی از اعضای خانواده شما یعنی پدر، مادر، خواهر یا برادر شما مبتلا به چاقی است احتمال اینکه این استعداد به ژن های شما هم منتقل شود بسیار زیاد است.
افرادی که مستعد چاقی هستند باید یک رژیم غذایی سالم و مناسب داشته باشند و به هیچ عنوان ورزش مستمر را کنار نگذارند تا در دام این ژن های به ارث رسیده نیفتند.
عوارض چاقی چیست؟
اضافه وزن و چاقی شدید می تواند زمینه ساز بروز عوارض جدی در بدن انسان باشد. همچنین اضافه وزن شدید ممکن است در شکل و سلامت استخوان ها و مفاصل هم تاثیر منفی بگذارد. از جمله سایر عوارض چاقی و اضافه وزن عبارتند از:
- دیابت نوع دو؛
- فشار خون بالا؛
- چربی خون بالا؛
- بیماری های قلبی عروقی؛
- آرتروز مفاصل؛
- ناباروری؛
- افسردگی و اضطراب؛
- ابتلا به برخی از سرطان ها؛
- افزایش ریسک سکته قلبی و مغزی؛
همان طور که می بینید عوارض چاقی بسیار جدی و خطرناک هستند که در صورت عدم پیشگیری و درمان چاقی ممکن است برای فرد دردساز باشد به حدی که در صورت ابتلا به چاقی مفرط روش هایی مثل رژیم غذایی، ورزش کردن و حتی مصرف قرص برای لاغری موثر نخواهد بود و فرد مجبور به انجام جراحی لاغری خواهد بود.
طبق آخرین مطالعات انجام شده، حتی کاهش وزن بسیار جزئی هم می تواند حدود 5 الی 10 درصد خطر ابتلا به بیماری های ناشی از چاقی را کاهش دهد. بنابراین در مسیر کاهش وزن و لاغری ناامید نشوید و به تلاش خود ادامه دهید.
درمان انواع چاقی
روش های درمان هر کدام از انواع چاقی متفاوت است که به شرح زیر می باشد:
درمان چاقی درجه یک
معمولا برای درمان چاقی درجه 1 مجموعه ای از اقدامات اعم از داشتن رژیم غذایی مناسب، ورزش مداوم، مصرف دارو و در برخی مواقع برخی روش های جراحی پیشنهاد می شود.
متخصصین در ابتدا برای درمان چاقی درجه یک تغییراتی در سبک زندگی فرد که شامل کاهش کالری مصرفی، مصرف مواد غذایی سالم مثل میوه ها و سبزیجات، مصرف مواد غذایی کم چرب و افزایش تحرک بدنی است را پیشنهاد می کنند.
تغییرات در سبک زندگی و پایبندی به آنها در اکثر مواقع در درمان چاقی کلاس یک موثر هستند اما در صورتی که این روش ها تاثیرگذار نباشند باید به یک متخصص جراحی لاغری مراجعه کنید تا در صورت صلاحدید با روش های مثل تزریق بوتاکس معده، بالون معده و … چاقی شما را درمان کنند.
درمان چاقی درجه دو و سه
در اکثر مواقع درمان چاقی درجه 2 با روش های معمول مثل گرفتن رژیم لاغری، انجام ورزش روزمره و حتی مصرف داروهای لاغری امکان پذیر نیست و در این شرایط انجام جراحی هایی همچون اسلیو معده یا بای پس معده به فرد پیشنهاد می شود.
اگر احتمال ضعیفی برای درمان چاقی درجه 2 با روش های رایج مثل رژیم غذایی و ورزش وجود دارد، معمولا احتمال درمان چاقی درجه سه با این روش ها وجود ندارد و بهترین روش لاغری برای این دسته از افراد انجام جراحی های چاقی همچون اسلیو معده و بای پس معده است تا از شر چاقی و بیماری های ناشی از آن خلاص شود.
- فلوشیپ جراحی لاپاراسکوپـی(چاقی)
- فوق تخصص جراحی قلب و عـروق
انجام عمل لاغری در مجهزترین بیمارستان های تهران
- با بیش از ده هزار جراحی لاغری موفق
- و بیش از هزار عمل قلب موفق
سوالات متداول
علت انواع چاقی در طب سنتی شامل اختلالات ژنتیکی، ایجاد اختلال در عملکرد هورمون ها، سبک زندگی ناسالم، عوارض مصرف برخی داروها، استعمال دخانیات و نوشیدنی های الکل دار است.
به نسبت نوع و شدت چاقی روش هایی مثل رژیم غذایی سالم، ورزش روزانه، مصرف دارو، روان درمانی و در نهایت انجام جراحی لاغری در درمان چاقی موثر خواهند بود.
