بررسی ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری (آیا اصلا ارتباطی وجود دارد؟)

جراحی های لاغری مانند بای پس معده، اسلیو معده به عنوان روش های مؤثری برای کاهش وزن در افرادِ با چاقی مفرط مورد استفاده قرار می گیرند. این جراحی ها با تغییرات عمده ای که در سیستم گوارشی فرد ایجاد می کنند، منجر به کاهش وزن سریع می شوند. اما یکی از عوارض احتمالی پس از این جراحی ها، تشکیل سنگ کیسه صفرا است. اما آیا همه افرادی که جراحی لاغری انجام می دهند، به سنگ کیسه صفرا مبتلا می شوند؟ در این مقاله به طور جامع به بررسی ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری پرداخته ایم.

آیا همه افراد بعد از جراحی لاغری به سنگ کیسه صفرا مبتلا می شوند؟

خیر، همه افراد پس از جراحی لاغری به سنگ کیسه صفرا مبتلا نمی شوند. اگرچه کاهش سریع وزن یکی از عوامل اصلی تشکیل سنگ های صفراوی است، اما درصد ابتلا به این عارضه بین 20 تا 30 درصد از بیماران پس از جراحی های لاغری متغیر است.

بسیاری از عوامل دیگر از جمله ژنتیک، رژیم غذایی و وضعیت سلامتی کلی فرد نیز بر احتمال تشکیل سنگ های صفراوی تأثیرگذار هستند. با اقدامات پیشگیرانه و کنترل دقیق وزن پس از جراحی، می توان این خطر را به حداقل رساند.

علل اصلی تشکیل سنگ کیسه صفرا بعد از جراحی لاغری

— کاهش سریع وزن

ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری معمولا بیشتر به کاهش وزن سریع بل می گردد. در واقع یکی از مهم ترین علل تشکیل سنگ های صفراوی پس از جراحی لاغری، کاهش سریع وزن است. وقتی بدن به سرعت وزن خود را کاهش می دهد، چربی های ذخیره شده در بدن به سرعت تجزیه می شوند و سطح کلسترول در صفرا افزایش می یابد. این افزایش کلسترول در صفرا باعث رسوب آن در کیسه صفرا شده و سنگ های کلسترولی را تشکیل می دهد.

— کاهش ترشح صفرا

پس از جراحی لاغری، به دلیل کاهش حجم غذایی که فرد مصرف می کند، ترشح صفرا نیز کاهش می یابد. صفرا به طور طبیعی برای هضم چربی ها ترشح می شود، اما با کاهش مصرف غذاهای چرب، صفرا کمتر آزاد می شود و در نتیجه در کیسه صفرا تجمع پیدا می کند. این تجمع صفرا می تواند منجر به رسوب مواد و تشکیل سنگ شود.

— تغییر در ترکیب صفرا

جراحی لاغری می تواند باعث تغییرات در ترکیب صفرا شود، به خصوص تغییرات در سطح کلسترول و بیلی روبین. این تغییرات ممکن است باعث افزایش میزان کلسترول در صفرا شده و احتمال تشکیل سنگ های صفراوی را افزایش دهد. تغییرات هورمونی ناشی از کاهش وزن نیز می تواند این فرآیند را تشدید کند.

—  اختلال در تخلیه کیسه صفرا

پس از جراحی های لاغری، برخی افراد دچار اختلال در تخلیه کیسه صفرا می شوند. این اختلال می تواند باعث تجمع صفرا در کیسه شده و صفرا برای مدت طولانی تری در آن باقی بماند. در این شرایط، مواد معدنی و چربی های موجود در صفرا رسوب کرده و منجر به تشکیل سنگ های صفراوی می شوند.

— تغییرات هورمونی

کاهش وزن سریع پس از جراحی لاغری منجر به تغییرات هورمونی می شود. این تغییرات هورمونی ممکن است بر تعادل متابولیکی بدن تأثیر بگذارند و باعث افزایش سطح کلسترول در صفرا شوند. هورمون هایی که در متابولیسم چربی ها نقش دارند، در این فرآیند تأثیرگذار هستند و می توانند روند تشکیل سنگ های صفراوی را سرعت بخشند.

روش های پیشگیری از سنگ کیسه صفرا بعد از جراحی لاغری

+ کاهش وزن تدریجی

یکی از بهترین روش های پیشگیری از تشکیل سنگ های صفراوی، کاهش وزن تدریجی است. کاهش وزن بسیار سریع احتمال تشکیل سنگ را افزایش می دهد، بنابراین بهتر است برنامه های کاهش وزن پس از جراحی به گونه ای تنظیم شود که بدن بتواند به آرامی به تغییرات وزنی پاسخ دهد و خطر سنگ های صفراوی کاهش یابد.

+ مصرف داروهای پیشگیرانه

پزشکان چون از ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری اطلاع دارند، ممکن است پس از جراحی لاغری داروهای پیشگیرانه مانند اورسودیول تجویز کنند که به حل کردن کلسترول موجود در صفرا کمک می کنند. این داروها می توانند خطر تشکیل سنگ های صفراوی را به ویژه در بیمارانی که وزن خود را سریع کاهش می دهند، کاهش دهند. مصرف این داروها معمولاً برای مدت معینی پس از جراحی توصیه می شود.

+ مصرف مایعات کافی

نوشیدن آب و مایعات کافی به رقیق کردن صفرا و جلوگیری از تشکیل سنگ ها کمک می کند. مصرف آب باعث کاهش غلظت صفرا و تسهیل در تخلیه آن از کیسه صفرا می شود. این امر از تجمع مواد و رسوب آن ها در کیسه صفرا جلوگیری کرده و احتمال تشکیل سنگ های صفراوی را کاهش می دهد.

+ مصرف غذاهای غنی از فیبر

با کمک غذاهای پرفیبر می تواند ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری را بهتر مدیریت کرد. در واقع مصرف غذاهای سرشار از فیبر می تواند به کاهش سطح کلسترول خون و بهبود حرکت صفرا کمک کند.

این غذاها مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل باعث تحریک تخلیه بهتر صفرا و جلوگیری از رسوب کلسترول در کیسه صفرا می شوند. رژیم غذایی متعادل می تواند به طور مؤثری خطر تشکیل سنگ های صفراوی را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی ایده‌ آل بعد از عمل اسلیو معده: راهنمای جامع کاهش وزن

+ اجتناب از مصرف رژیم های غذایی بسیار کم چرب

هرچند پس از جراحی لاغری ممکن است مصرف چربی ها کاهش یابد، اما مصرف رژیم های غذایی بسیار کم چرب می تواند به کاهش ترشح صفرا و در نهایت تشکیل سنگ های صفراوی منجر شود. بدن نیاز دارد که مقدار کمی چربی برای تحریک ترشح صفرا مصرف کند، بنابراین رژیم غذایی باید متعادل باشد و شامل مقادیر مناسبی از چربی های سالم باشد.

3 روش مدیریت و درمان سنگ کیسه صفرا بعد از جراحی لاغری

1.  دارو درمانی

در مواردی که سنگ های صفراوی کوچک هستند یا هنوز عوارضی مانند انسداد مجاری صفراوی ایجاد نکرده اند، پزشک ممکن است داروهای حل کننده سنگ صفرا را تجویز کند. این داروها معمولاً برای مدت طولانی مصرف می شوند و به حل کردن تدریجی سنگ های صفراوی کمک می کنند. با این حال، داروها معمولاً در موارد خفیف تر و به عنوان یک راه حل موقت توصیه می شوند.

2. جراحی برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی)

اگر ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری طوری باشد که سنگ ها ایجاد شده و نسبتا بزرگ باشند یا باعث انسداد و التهاب شوند، جراحی برداشتن کیسه صفرا یا کوله سیستکتومی ضروری است. این جراحی اغلب به صورت لاپاراسکوپی انجام می شود و یک روش کم تهاجم است. این جراحی به طور کلی مشکل سنگ های صفراوی را حل می کند، زیرا کیسه صفرا دیگر نمی تواند سنگ جدیدی تولید کند.

3. سنگ شکنی با امواج صوتی

در برخی موارد خاص، از سنگ شکنی با امواج صوتی (ESWL) استفاده می شود. این روش برای خردکردن سنگ های بزرگ تر به قطعات کوچک تر به کار می رود تا بدن بتواند آن ها را به طور طبیعی دفع کند. این روش برای بیمارانی که نمی توانند تحت جراحی قرار بگیرند، یک گزینه مناسب است. (هرچند که بیشتر افراد با روش لاپاراسکوپی به خوبی درمان می شوند.)

نگران نباشید، اگر همه چیز خوب پیش برود هیچ مشکلی برایتان پیش نمی آید!

اگرچه ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری غیر قابل انکار نیست، اما خوشبخانه با رعایت توصیه های پزشکی و پیشگیری های لازم می توان این خطر را به طور قابل توجهی کاهش داد.

بسیاری از بیماران با داشتن رژیم غذایی مناسب، مصرف داروهای تجویزی و کاهش وزن تدریجی، به خوبی از این مشکل جلوگیری می کنند. با رعایت این اصول، احتمال بروز سنگ کیسه صفرا کاهش می یابد و فرد می تواند از مزایای جراحی لاغری بهره مند شود بدون اینکه دچار عوارض جدی شود.

پاسخ به سوالات رایج درباره ارتباط سنگ کیسه صفرا با جراحی لاغری