رفلاکس معده چیست و درمان صددرصد رفلاکس معده چیست؟

علائمی مثل سوزش سر دل، مزه تلخ در دهان و بازگشت غذا به دهان یا گلو در صورتی که به صورت مداوم باشند، در اکثر مواقع نشان از رفلاکس معده هستند.

در این سری از مقالات دکتر علی امیراحمدی متخصص جراحی لاغری قصد داریم درباره اینکه دقیقا ریفلاکس معده چیست؟ چه علائمی دارد؟ علت آن چیست و روش های درمان صددرصد رفلاکس معده صحبت کنیم؛ با ما همراه باشید.   

رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده به شرایطی گفته می شود که در آن اسید معده و سایر محتویات معده از دریچه پایینی مری به مری یا دهان برگشت می خورند. 

دریچه پایین مری که در انتهای مری و ابتدای معده قرار گرفته است، دریچه ای عضلانی و به شکل حلقه است. وظیفه دریچه پایین مری این است که در هنگام خوردن غذا باز شود و غذای بلعیده شده از انتهای مری وارد معده شود و پس از وارد شدن غذا به معده این دریچه بسته شود تا از برگشت غذا به درون مری جلوگیری کند. در صورتی که این دریچه ضعیف شود یا آسیب ببیند، باعث ایجاد اختلال در عملکرد آن و ریفلاکس معده می شود. 

معمولا اکثر افراد پس از خوردن یک وعده غذایی سنگین، ممکن است ریفلاکس را تجربه کنند، که در این صورت ریفلاکس طبیعی است و مشکل یا عارضه خاصی را ایجاد نمی کند. زمانی که رفلاکس اسید معده منجر به بروز علائم یا عوارض شود، پزشکان به آن ریفلاکس معده به مری GERD 2 می گویند و نیاز به درمان آن می باشد.

علائم رفلاکس معده چیست؟

از جمله شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از:

• سوزش سردل که اصولا بعد از غذا خوردن تجربه می شود مانند احساس سوزش در مرکز قفسه سینه است که گاهی این سوزش در گلو هم احساس می شود.
• برگشت اسید معده یا محتویات معده به گلو یا دهان

از جمله سایر علائم رفلاکس اسید معده عبارتند از:

• احساس درد در قسمت بالای شکم یا همان معده؛
• مشکل در بلع؛
• باد گلو یا آروغ های مکرر؛
• احساس وجود توده در گلو؛
• درد قفسه سینه؛
• ترش کردن معده؛
• حالت تهوع یا استفراغ؛
• التهاب لثه؛
• گرفتگی صدا به صورت مداوم؛
• مدفوع خونی یا سیاه یا استفراغ خونی؛
• گلو درد یا سرفه مداوم و بدون دلیل؛
• بوی بد دهان؛

علائم خطرناک رفلاکس معده چیست؟

علائم ریفلاکس معده در اکثر مواقع موقتی است و پس از گذشت چند روز رفع می شود. در صورتی که علائم این بیماری بیشتر از دو هفته ادامه داشته باشد و روز به روز به شدت آن افزوده شود نیاز به درمان های پزشکی خواهد بود.

مصرف برخی داروها، رژیم غذایی و برخی بیماری های گوارشی در بروز رفلاکس دخیل هستند. البته گاهی نیز عدم رعایت رژیم غذایی بعد از عمل اسلیو معده، عمل بای پس و سایر جراحی های لاغری هم می تواند منجر به بروز این مشکل شود.

 از جمله علائم خطرناک رفلاکس معده که باید جدی گرفته شوند و نیاز به درمان فوری دارند عبارتند از:

• آسم؛
• تنگی مری؛
• مشکل در بلع؛
• سرطان مری؛
• خونریزی و زخم؛
• کاهش وزن شدید؛

علت رفلاکس معده چیست؟

یکی از دلایل اصلی بیماری ریفلاکس اسید معده، مشکلات مربوط به معده به نام فتق هیاتال است. این مشکل زمانی رخ می دهد که قسمت فوقانی معده و LES در بالای دیافراگم حرکت کنند. در مواقع عادی، دیافراگم به نگه داشتن اسید در معده کمک می کند، اما در صورتی که بیماری فتق هیاتال داشته باشید، اسید معده به سمت مری می رود و باعث بروز علائم ریفلاکس معده می شود. 

از جمله سایر دلایل ریفلاکس معده عبارتند از:

• اضافه وزن یا چاقی؛
• خوردن وعده های غذایی زیاد؛
• دراز کشیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا؛
• خوردن غذا یا میان وعده قبل از خواب؛
• مصرف زیاد نوشیدنی هایی مثل قهوه، مشروبات الکلی، چای و نوشیدنی های گازدار؛
• بارداری؛
• خوابیدن به پشت یا خم شدن از ناحیه کمر؛
• استعمال دخانیات؛
• خوردن برخی مواد غذایی خاص مثل سیر، پیاز، نعناع، گوجه فرنگی، شکلات، مرکبات، غذاهای چرب و تند؛
• مصرف داروهای فشار خون، آسپرین، داروهای شل کننده عضلات و ایبوپروفن؛

چگونه از تشدید ریفلاکس معده جلوگیری کنیم؟

با ایجاد چند تغییر ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی می توان تا حد زیادی علائم ریفلاکس معده را از بین برد و یا حداقل کمتر کرد، از جمله این تغییرات عبارتند از:

• اگر اضافه وزن دارید، حتما اقدامات لازم را برای کاهش وزن و لاغری انجام دهید.
• از مصرف غذاهایی که علائم رفلاکس معده را بدتر می کنند پرهیز کنید. از جمله این غذاها عبارتند از غذاهای پرچرب، سیر، پیاز قهوه، نعناع، شکلات و …
• از پوشیدن لباس های تنگ که باعث ایجاد فشار به معده می شود پرهیز کنید. 
• اگر ریفلاکس معده را در هنگام خواب تجربه می کنید، بهتر است با چند بالش سر خود را بالاتر از سطح معده قرار دهید. 
• در صورتی که اعتیاد به مصرف سیگار دارید آن را ترک کنید. زیرا بزاق یکی از عوامل مهم در خنثی کردن اسیدِ رفلاکس است که سیگار کشیدن میزان تولید بزاق را کم می کند و همین موضوع باعث تشدید علائم ریفلاکس معده می شود. از طرفی به دلیل اینکه رفلاکس معده و سرفه رابطه مستقیم با یکدیگر دارند، دود سیگار باعث می شود که فشار در اسفنکتر تحتانی مری کم شود که این موضوع باعث تحریک سرفه و تجربه مکرر دوره های مکرر رفلاکس اسید به مری می شود. 
• حداقل 2 الی 3 ساعت بعد از خوردن غذا دراز بکشید، زیرا دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خوردن می تواند رفلاکس را تشدید کند. 

ارتباط آسم و رفلاکس معده

طبق تحقیقات انجام شده پزشکان به این نتیجه رسیده اند که بیش از 70 درصد افراد مبتلا به بیماری آسم از علائم ریفلاکس معده هم رنج می برند. البته برای درک دقیق رابطه بین رفلاکس معده و آسم نیاز به تحقیقات بیشتری است.

ممکن است رفلاکس اسید معده به مری باعث تشدید علائم آسم شود و یا برخی داروهای آسم خطر ابتلا به ریفلاکس معده را افزایش دهند. بنابراین اگر مبتلا به آسم یا رفلاکس هستید، حتما باید هر دو این بیماری ها را کنترل کنید.

رفلاکس معده در بارداری

بارداری ریسک ابتلا به ریفلاکس معده را افزایش می دهد. معمولا خانم هایی که قبل از بارداری به ریفلاکس معده مبتلا هستند، علائم آنها حین باردای تشدید پیدا می کند. 

در واقع دلیل رفلاکس معده در بارداری تغییرات هورمونی این ایام است که منجر به شل شدن بیشتر عضلات مری می شود. همچنین از طرفی جنین در حال رشد هم به معده مادر فشار وارد می کند که این امر باعث افزایش خطر ورود اسید معده به مری می شود. 

معمولا برای درمان رفلاکس معده در بارداری داروهای خاص تجویز می شود و اصولا مصرف داروهای ضد اسید یا سایر روش های درمانی در این دوران ممنوع است. 

درمان سریع رفلاکس معده در خانه

با ایجاد چند تغییر ساده در سبک زندگی تا حد زیادی درمان سریع رفلاکس معده در خانه امکان پذیر است. از جمله این روش ها عبارتند از:

• کاهش وزن؛
• ترک سیگار؛
• جویدن آدامس بعد از وعده غذایی؛
• کاهش حجم وعده های غذایی؛
• خودداری از پوشیدن لباس های تنگ؛
• خودداری از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های محرک؛
• پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خوردن؛

البته مصرف برخی دمنوش ها هم در درمان سوزش سر دل موثر هستند که این دمنوش ها عبارتند از:

• بابونه؛
• زنجبیل؛
• ریشه شیرین بیان؛
• ریشه گل ختمی؛
• رازیانه؛

سوالات متداول